بحران در راه است

✍توسکانیوز/ دکتر عزیز عبدللهی /شب چهارشنبه از تهران به گیلان امدم . هوا بارانی بود و در نزدیکی های صبح، باد و باران قوت گرفت و معابر و خیابان ها پرآب شدند. برق برخی از مناطق قطع گردید و درختانی که تسلیم طوفان و بر روی خودروها آوار شدند و …‌
این قصه همیشگی گیلان است. وقتی چند روز پیاپی، باران ببارد ، معابر را آب می گیرد ، تردد خودروها سخت و ترافیک سنگینی ایجاد می شود ، رودخانه ها خروشان و سیل جاری می گردد و هر آن چه در مسیر اوست تخریب و با خود می برد .
گیلان پر آب، در فصل کشت و زرع نیز مبتلا به عارضه خشکسالی می شود و کشاورزان در تنگنا قرار می گیرند. قطعی برق در تابستان ، آرامش و آسایش مردم را نشانه می گیرد و وقتی هم برف ببارد بازهم همین قصه تکرار می گردد و …
استان گیلان در معرض بلایای طبیعی قرار دارد و مردم طعم گس سیل ، خشکسالی، زلزله و برف و خاموشی ها را دایما تجربه می کنند اما بدتر از بلایای سهمگین طبیعی ، بدمدیریتی، بی برنامگی و عدم آمادگی لازم است که برآن افزوده می شود و برای مردم مصیبت می آفریند و این رنجی است که تبدیل به تقدیر ناخواسته گیلانیان شده است! .
مهم ترین اصول مدیریت بحران واکنش اثربخش در برابر بحران است و واکنش اثربخش در برابر بحران، صرفا با برنامه ریزی ، شناخت اصول و سیاست ها و اولویت های رویارویی با بحران ممکن است. نمی شود بحرانی را مدیریت کرد بدون این که به طراحی، کارامدسازی ساختاری، ستادی و عملیاتی آن توجه ننمود؛ در واقع، مدیریت بحران، بدون تامین مهارت های اطلاعاتی و عملیاتی مدیران و بدون بهره گیری از ابزارها، تکنیک ها، فن آوری های نوین ، ظرفیت های مردمی، رویکرد مدیریت پیش نگر و … میسر و شدنی نیست .
در بحران برف سال ۹۸ گیلان که نسبت به بحران های پیشین، کم شدت بود ، خسارت های فراوانی به مردم و زیرساخت های استان تحمیل شد. این امر نشان می دهد که از بحران های قبلی تجربه اندوزی و درس گرفته نشد و آسیب های سیستم خدمات رسان، شناسایی و بدرستی مرتفع نگردید و این چرخه معیوب سال به سال تکرار و مشکلات هم انباشته می گردد. وقتی برای مقابله با بحران و رفع موانع، تدبیر نشود ، طبیعی است با وزش بادی و شروع طوفانی و یا جاری شدن سیلی، بارش برفی و … دستگاه ها غافلگیر شوند و مردم خسارت ببینند.
این که تعریف بحران و یا منشا، ماهیت ، ابعاد و شدت آن چیست در اصل ماجرا و کاهش آلام مردم تاثیری ندارد بلکه مهم این است که جامعه در معرض بحران ( گیلان) آن را با تمام وجود حس کند – که می کند- و مدیریت بحران هم فهم درستی از موضوع ، جامعه و وظایف خود و نیز برنامه ای برای مدیریت بحران و کاهش آسیب ها داشته باشد!.
بحران باید در سه سطح قبل ، هنگام و بعد از بحران مدیریت شود. هر کدام از این مراحل ، نیازمند فراهم آوردن شرایطی است. برنامه ریزی و آمادگی های قبل از وقوع بحران نیاز به سرمایه گذاری های هنگفت ندارد اما ترمیم خسارات های وارده بعد از وقوع بحران نیازمند سرمایه گذاری های بزرگی است ؛ از این منظر، قانون “پیش گیری مقدم بر درمان ” و یا “علاج واقعه قبل از وقوع”، اهمیت می یابد.
باید از تجربیات گذشته پند گرفت و با شناخت دقیق پدیده های طبیعی و محیطی، نسبت به پیش بینی و پیشگیری بحران و جلوگیری از غافل گیری اقدام کرد تا بتوان خسارت های ناشی از بحران را به حداقل ممکن کاهش داد.
عقلانیت حکم می کند ستاد مدیریت بحران استان، خود را برای رویارویی با بحران احتمالی ، آماده کند.
بدون تردید، بحران بلایای طبیعی در محدوده این بحران باقی نمی ماند بلکه با تسری و تعمیم آن به حوزه اجتماعی و پیوند با مسایل و مشکلاتی چون تورم، کرونا، گرانی، بیکاری و فقر و … سبب ساز تهدیدات امنیتی خواهد شد.
اثرات امنیتی بحران های طبیعی، باید به طور جدی در دستور کار نهادهای اطلاعاتی و امنیتی قرار گیرد…
امید است توصیه های پیشگفته مورد توجه ستاد بحران و نهادهای دست اندرکار قرار گیرد و با کاربست قانون پیش گیری به کاهش خسارت ها و رنج ها و تهدیدات همت گمارند.