✍توسکا نیوز_ دکتر نعیمی جورشری
واقعیت چیست؟ ما چه درکی از واقعیت داريم؟ آیا واقعیت، نتایج اکتسابی ناشی از حواس پنجگانه است؟ تداخلی از نورون های عصبی است در چنبره بافت ماهیچه ای؟ یا خشکی التزام اوری است که یک توپ فوتبال در مسیر ضربات احساس می کند؟ واقعیت چیست؟
فیلم تار است.
متعلق به نیم قرن پیش.
مستطیل سبز، در رنگ قهوه ای بازتولید می شود.
در هر لگاریتم تصویری، پرش هایی وجود دارد که جهالت مدیا را در فلسفه زمانمندی اش به رخ می کشد.
صدای گزارشگر به تشعشع امر اجتماعی، جاری است:
“خود سیروس قایقران پشت این توپ هست… خط دفاعی پیروزی تشکیل میشه، قایقران… باید ببینیم چگونه این ضربه رو خواهد زد… قایقران می زنه… گل!…”.
و صدای او در انفجار اصوات گم می شود.
استاديوم خودش را فریاد می کشد.
استادیوم خودش را می تکاند.
استادیوم خودش را…
[ مکث ]
امر اجتماعی چیست؟
چه نسبتی با امر واقعی دارد؟
شما به فیلم نگاه می کنید. توپ سوت می شود. قایقران توپ را شوت می کند. توپ وارد دروازه می شود. تماشاچیان شادی می کنند.
[ تعلیق ]
امر اجتماعی تولید شده است.
توپ به مثابه یک شی خودش را می میراند و خودش را می زاید. شی وارگی خودش را می جود و امر اجتماعی از دلش بیرون می جهد!
شی مغلوب جامعه می شود. در برهوت اجتماعی، امری اجتماعی شکوفه می دهد. کی؟ نیم قرن پیش؟
[ مکث ]
امر واقعی چیست؟
قایقران دیگر نیست.
بیست و دو سال پیش در چنین روزی، ۱۸ فروردین ۷۷ درگذشت.
[جزییات سناریو شامل تصادف خودروی رنو با کامیون حاوی الوار در جاده رشت به تهران]
بنابراین قایقران در اکنون اجتماعی نیست!
به تعبیر فوکویی، گفتمان در دالِ مرکزی قایقران دچار برهوت واقعیت است. مستطیل سبز در دال مرکزی قایقران دچار برهوت واقعیت است. توپ، ضربه ایستگاهی، چارچوب دروازه، استاديوم، حتی صدای گزارشگر به برهوت خویش مبدل شده اند.
نیستی افراطی اشیا و حرکات و صداها مرگ را هوار می کشند.
اما امر واقعی چیست؟ امر اجتماعی چیست؟ چه نسبتی با هم دارند؟ در تفلسفی اجتماعی مکث لازم است.
نیم قرن بعد توپ با تمام ملموس بودنش، استادیوم با تمام محسوس بودنش، گزارشگر با تمام ناقوس بودنش، به ساق های قایقران جان می دهند. در سالروز وداعش به آن جان می دهند. در چشم مخاطبانِ مجازی، در ذهن هایی که خاطره را زیر مفاهیم جستجو می کنند _حتی مفاهیمی که بر قبر خویش گریسته اند_ زنده می شوند. امر واقعی خودش را به برهوت واقعیت تحمیل می کند. برهوت را عقب می راند. امروز را به مرز آن روز عقب می راند. حاشیه بر مرکز غالب می شود. تیم شهرستانی بودن به تیم تهرانی بودن گل می زند. اخلاق، پول را پشت سر می گذارد. استادیوم مملو از مردم بر استادیوم کرونازده فریاد می زند. این ورای نوستالوژی گرایی است. آنجا که ساختارسازی روایت رخ می دهد. واقعیت است که تکثیر می شود و امر اجتماعی را متولد می نماید. اگرچه برای دقیقه ای!
این پارو زدن در جامعه شناسی پست مدرن است. قایق راندن در برهوت واقعیت است. فلسفیدن یک قایقران در بندری کوچک به نام انزلی در منطقه ای متهم به خاورمیانه.
