ضرورت توجه به اکوتوریسم در بازار گردشگری گیلان

✍توسکانیوز_ علی نقی مهرورز؛  ضرورت توجه به اکوتوریسم در بازار گردشگری گیلان / مهندس علی نقی مهرورز – مالک و مدیرعامل هتل شبستان رشت
توسعه پایدار عبارت از ایجاد تعادل میان توسعه و حفاظت از محیط زیست با توجه به جنبه های اقتصادی و اجتماعی است؛ در واقع، توسعه پایدار در گرو رفاه اجتماعی است و بدون توجه به مسائل جامعه و نگاه جامعه محور مدیریت محیط زیست و منابع طبیعی امکان پذیر نخواهد بود.
فقدان و نبود ساختار اجتماعی و اقتصادی مناسب در مناطق روستایی و جوامع محلی ساکن در حاشیه مناطق حائز اهمیت زیست محیطی نظیر جنگلهای مانگرو) نواحی ساحلی خلیج فارس و دریای عمان) ، تالاب ها، مناطق حفاظت شده و پارکهای ملی عواملی هستند که فشار مردم بومی و جوامع محلی بر منابع طبیعی و مناطق تحت حفاظت را افزایش داده و به عنوان مانعی در دستیابی به توسعه پایدار در این مناطق مطرح می باشند.
اگرچه مردم بومی و جوامع محلی حق سکونت در حاشیه این مناطق با ارزش را دارا هستند اما این زیستن نباید به هزینه از بین بردن و تخریب منابع طبیعی انجام پذیرد؛ بنابراین، باید فشارهای اکولوژیکی جوامع محلی بر این مناطق به حداقل رسیده و کاهش یابد تا از تخریب این اکوسیستم ها و ناپایداری در آنها جلوگیری گردد.
توسعه پایدار تحولی به منظور تأمین نیازهای امروزی بدون از بین بردن قابلیت های نسل آینده در تأمین نیازهایشان است؛ در واقع یک تحول, زمانی پایدار است که محافظ محیطزیست و منابع طبیعی و مولد فرصت های مختلف اقتصادی و اجتماعی باشد.
اکوتوریسم یا توریسم اکولوژیکی یک شکل از توریسم یا گردشگری پایدار است که به اکولوژی یا بوم شناسی توجه دارد. اکوتوریسم سفر مسئولانه به مناطق طبیعی و طبیعت است که باعث حفظ محیطزیست و فراهم آوردن رفاه برای افراد محلی است. کاهش فشارهای اکولوژیکی بر منابع طبیعی، حفاظت از تعادل اکولوژیک، همکاری و مشارکت مردم بومی و جوامع محلی حاشیه مناطق حائز اهمیت زیست محیطی و افزایش سطح آگاهی ها و تبادل اطلاعات بین مردم بومی و جوامع محلی و مناطق شهری میتواند تضمین کننده فعالیت های اکوتوریسم پایدار و رسیدن به توسعه پایدار در محیطزیست و منابع طبیعی باشد.
به دنبال تغییرات پدیدارشده در جوامع بشرى و تغيير الگوى زندگى، گردشگرى روستايى بيش از پيش مورد توجه گردشگران قرارگرفته است. به نحوی که امروزه توسعه روستايی به يكى از اهداف مهم بسیاری از كشورها بدل شده است. متاسفانه امروزه روستاهای ایران با مشکلاتی چون فقر، محرومیت و به تبع آن مهاجرت روستاییان به شهرها و… دست به گریبانند. حرکت در جهت بهره گیری از نیروی محرکه ای چون گردشگری در موقعیتی که مشكلاتی چون بیكارى، بازده پایین بخش كشاورزى و بهره بردارى بيش از اندازه از منابع طبيعى و محیطی گریبانگیر روستاهاست ضروری می نماید.
گردشگری بویژه در چارچوب اکوتوریسم می تواند گزینه نو و کارامدی برای توسعه پایدار روستاها قلمداد شود. چرا که در عین توسعه اقتصادی و معیشتی روستاها، جلوگیری از مهاجرت به شهرها، محرومیت زدایی و کارآفرینی و مواردی از این دست، زمینه مناسبی برای حفاظت از طبیعت و احیا و ابقای فرهنگ های بومی و محلی را نیز فراهم می گرداند.
توسعه پایدار روستایی شامل بدیل هایی است، که از آن جمله اند: مدیریت پایدار و متوازن در بهره برداری از منابع طبیعی، ارتقای کیفیت زندگی و کاهش فقر، گسترش مشارکت موثر، افزایش فرصت های برابر و دامنه انتخاب به ویژه برای زنان و جوانان، توسعه ارتقای بهره وری در کشاورزی، استحکام رشد اقتصادی و متنوع سازی اقتصاد روستایی، و یکپارچگی و پیوند موزون جوامع و فضاهای روستایی با کلیت سرزمین توسعه پایدار در نواحی روستایی فرایند پیچیده است که با اهداف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، فنی و سیاسی در کنش است.
سیاست توسعه اكوتوريسم اعم از جذب اكوتوريست بين‌المللي و یا رونق گردشگري داخلي از طريق روي‌آوري مردم به سفرهاي اكوتوريستي، نیاز به برنامه ریزی دارد. بر اساس اين برنامه ها، باید اهداف موردنظر براي توسعه اكوتوريسم درکشور معين شده و سپس سازمان‌هاي سياست‌گذار از طريق جلب مشاركت بخش خصوصي و داوطلب، در مسير تحقق اهداف مورد نظر شروع به فعاليت كنند. به‌نظر مي‌رسد كه مديران سازمانهاي دست‌اندركار نيازمند اجراي برنامه‌اي هستند كه سطح آگاهی خود و كارشناسان را در اين زمينه ارتقا دهد. در عين حال استفاده از مشاوران كارآمد و صاحب‌تجربه و داراي تحصيلات آكادميك مرتبط با اکوتوریسم قابل توصيه مي‌باشد.
کارشناسان اکوتوریسم در ایران معتقدند، مهم ترین مشکل اکوتوریسم در کشور نبودن یک مدیریت واحد در زمینه فعالیت های اکوتوریستی است. که سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی باید با اطلاعات کافی و دقیق از قابلیت های طبیعی در سطح کشور و شناساندن توان های موجود اکوتوریسم ایران به دنیا، موفق به توسعه اکوتوریسم پایدار در جهت توسعه اقتصادی کشور شود.
سال هاي اخیر ملاحظات اکولوژیکی و زیست محیطی موجب گردید تا اکوتوریسم بـه عنوان سازگارترین نـوع گردشگري بیش از سایر اشکال گردشگري مورد توجه قرار گیرد ؛ از این رو، توسعه این بخش جزء اهداف اصلی صنعت گردشگري است. توسعه فعالیت هاي گردشگري می تواند مشاغل متعددي را در بازار کار عرضه کند و با اشتغال مستقیم و غیر مستقیم موجب تولید زنجیره اي از فعالیت ها شود .
استان گیلان به عنوان یکی از مفرح ترین و بکرترین مناطق ایران و با بهره گیری از ظرفیت های بالای اکوتوریستی و ویژگی ها و مزایای منحصر به فرد طبیعی هم چون ساحل دریای خزر، جنگل های انبوه، اراضی کشاورزی ، رودهای خروشان و پرآب، حیات وحش بی نظیر و مناظر بدیع و چشم نواز و استقرار منابع ارزشمندی همچون تالاب انزلی، جنگل های هیرکانی و … برخوردار است و انتظار می رود این بخش از صنعت گردشگری مورد توجه جدی تر نهادهای ذی ربط و مسئول قرار گیرد .