✍️ توسکانیوز/بابک کاظمی (دانش اموخته دکتری سیاست گذاری عمومی) طی یادداشتی نوشت؛
مکانیسم ماشه یا همان اسنپ‌بک، ظرف چند ده ساعت آینده اجرایی خواهد شد؛ رخدادی سرنوشت‌ساز که ایران را در برابر یکی از سخت‌ترین آزمون‌های تاریخ معاصر قرار می‌دهد. این مکانیزم، فراتر از یک بند حقوقی در برجام، به معنای بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل است؛ تحریم‌هایی که نه تنها معادلات سیاسی کشور را دگرگون می‌سازند، بلکه اقتصاد ملی را به شدت تحت فشار قرار داده و بافت اجتماعی را در معرض تغییرات عمیق قرار می‌دهند. از این منظر، ایران در آستانه دوره‌ای تازه قرار گرفته است؛ دوره‌ای که در آن سیاست، اقتصاد و جامعه در هم تنیده می‌شوند و هیچ حوزه‌ای از تأثیر این تصمیم مصون نخواهد ماند.
در عرصه سیاسی، اجرای قریب‌الوقوع مکانیسم ماشه فضای دیپلماسی ایران را به شدت تیره می‌سازد. روابط با غرب وارد مرحله‌ای از تقابل آشکار خواهد شد و در مقابل، ضرورت تعمیق پیوندها با شرق و همسایگان بیش از پیش مطرح می‌شود. در سطح داخلی، این رخداد می‌تواند یا شکاف‌های جناحی را عمیق‌تر کند و یا، در صورت غلبه عقلانیت، به فرصتی برای شکل‌گیری وفاق ملی بدل گردد. بی‌تردید، هرگونه پراکندگی و اختلاف درونی هزینه‌های این تحریم‌ها را چند برابر خواهد کرد و مسیر تصمیم‌گیری را دشوارتر می‌سازد.
در عرصه اقتصادی، پیامدها فوری و شدید خواهد بود. صادرات نفت و گاز به شکل جدی محدود می‌شود، منابع ارزی کشور تحت فشار قرار می‌گیرد و کسری بودجه افزایش می‌یابد. تورم افسارگسیخته و کاهش ارزش پول ملی، زندگی روزمره شهروندان را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار خواهد داد؛ از قیمت کالاهای اساسی تا وضعیت اشتغال و تولید. همزمان، سرمایه‌گذاری خارجی به صفر نزدیک می‌شود و بسیاری از صنایع با رکود مواجه خواهند شد. اما همین شرایط می‌تواند فرصتی برای تغییر مسیر باشد: بازنگری در سیاست‌های اقتصادی، کاهش وابستگی به نفت و تمرکز بر توان داخلی و همکاری‌های منطقه‌ای می‌تواند مسیر تازه‌ای را پیش پای اقتصاد ایران قرار دهد، مشروط بر آنکه اراده‌ای واقعی برای اصلاح ساختاری وجود داشته باشد.
در عرصه اجتماعی، تبعات اجرای مکانیسم ماشه به سرعت در زندگی مردم نمایان خواهد شد. فشار اقتصادی می‌تواند موجی از نارضایتی و بی‌اعتمادی عمومی ایجاد کند، پدیده مهاجرت و فرار نخبگان را تشدید نماید و شکاف‌های طبقاتی را عمیق‌تر سازد. در مقابل، اگر دولت بتواند با شفافیت، حمایت اجتماعی و مشارکت‌دادن نهادهای مدنی بحران را مدیریت کند، جامعه می‌تواند با اتکا به ظرفیت تاریخی تاب‌آوری خود از این مرحله سخت عبور کند. تقویت شبکه‌های محلی، حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و ایجاد امید اجتماعی نقشی حیاتی در این مسیر دارند.
به‌طور کلی، اجرای مکانیسم ماشه ظرف چند ده ساعت آینده نه فقط آغاز بازگشت تحریم‌ها، بلکه آغاز آزمونی ملی برای ایران است. این رخداد نشان می‌دهد که تهدیدها تنها از بیرون نمی‌آیند، بلکه کیفیت پاسخ‌های درونی است که سرنوشت کشور را تعیین می‌کند. اگر سیاست‌گذاران بتوانند با عقلانیت، اجماع داخلی و اعتمادسازی عمومی، فشارهای پیش‌رو را به فرصتی برای بازسازی سیاسی و اقتصادی بدل کنند، ایران می‌تواند حتی از دل بحران، مسیر تازه‌ای برای آینده خود بگشاید. اما اگر پراکندگی و بی‌تدبیری حاکم شود، هزینه‌ها نه تنها سیاسی و اقتصادی، بلکه اجتماعی و انسانی خواهد بود؛ هزینه‌ای که بار اصلی آن را مردم بر دوش خواهند کشید.
