توسکانیوز/محسن بوذری سراوانی/ هر روز که ابتکار عمل را از دست بدهیم، نقشه دیگران بر آینده ما حاکم می‌شود. اسرائیل امروز دیگر تنها یک قدرت نظامی نیست؛ این رژیم به یک طراح بحران چندلایه تبدیل شده که هم‌زمان در سه جبهه عمل می‌کند:
۱. اجرای یک جنگ فرسایشی چندبُعدی علیه ایران؛
۲. شکل‌دهی به روایت‌ها در سطح منطقه‌ای و جهانی برای تحمیل تصویر «ایران تهدیدزا»؛
۳. بهره‌گیری از رفتارها و گفتمان‌هایی در داخل که ناخواسته یا آگاهانه، اهدافش را کامل می‌کنند.
■راهبرد اصلی اسرائیل «اداره دائمی بحران» است؛ بحران‌ها را به پایان نمی‌رساند، بلکه بازآفرینی می‌کند تا دشمنان در حالت فرسایش مداوم باقی بمانند. برای ایران، این به معنای یک جنگ فرسایشی سه‌گانه است:
¤نظامی: حملات محدود و پی‌درپی به زیرساخت‌ها و مراکز حساس، مانند حملات خرداد ۱۴۰۴ که ۱۵ نقطه را هدف قرار داد و بخشی از سامانه‌های دفاعی را به چالش کشید. ایران در پاسخ، حملات موشکی دقیقی انجام داد و از ظرفیت نیروهای هم‌پیمان بهره گرفت. این اقدامات نشان داد که می‌تواند معادله بازدارندگی را حفظ و حتی ابتکار عمل را بازپس گیرد.
¤اقتصادی: فشار بر مسیرهای بازرگانی و ترابری ایران، هماهنگ با تحریم‌ها. ایران با گسترش مسیرهای جایگزین، توسعه ترانزیت شمال–جنوب و تقویت همکاری‌های بندر چابهار، بخشی از این فشار را خنثی کرده و فرصت‌های تازه‌ای فراهم آورده است.
¤روایتی و روانی: القای حس «ناامنی دائمی» از راه عملیات رسانه‌ای و بزرگ‌نمایی خطر جنگ. در مقابل، ابتکارهایی مانند طرح «مناره» و فعال‌سازی شبکه رسانه‌ای منطقه، روایت اسرائیلی را به چالش کشیده و حتی برخی کشورهای عربی را به همکاری با ایران در حوزه‌های غیرنظامی ترغیب کرده است.
■در داخل کشور، برخی رفتارها و گفتمان‌ها حتی بدون هماهنگی مستقیم با دشمن می‌توانند به پیشبرد اهداف تل‌آویو کمک کنند:
۱. مواضع افراطی و هیجانی که خوراک رسانه‌های دشمن را فراهم می‌کنند؛
۲. تصمیم‌هایی که مسیر دیپلماسی سنجیده را مسدود می‌سازند؛
۳. گفتمان‌های دوگانه‌ساز که جامعه را قطبی کرده و در خارج، چهره‌ای بی‌ثبات از ایران نشان می‌دهند.
شناسایی و مدیریت این عوامل، نه‌تنها امنیت داخلی را افزایش می‌دهد، بلکه اثرگذاری اقدامات خارجی ایران را چند برابر می‌کند.
■ مهار اسرائیل نیازمند یک برنامه مهار چندسطحی و دائمی است که این سه حوزه را هم‌زمان در بر گیرد:
¤بیرونی: همراه‌کردن دولت‌های منطقه در چارچوب منافع مشترک، برای تقویت موقعیت ایران و ایجاد شبکه‌ای از همکاری‌های امنیتی و سیاسی.
¤روایتی: شکستن انحصار روایت اسرائیل با حضور فعال در رسانه‌های معتبر و ارائه طرح‌های صلح‌ساز.
¤ داخلی: ارتقای دانش راهبردی در نهادهای تصمیم‌ساز، شفاف‌سازی تصمیمات و خنثی‌سازی رفتارهایی که ناخواسته راهبرد دشمن را تکمیل می‌کنند.
حال انکه:
تنها با چنین برنامه‌ای ایران می‌تواند از وضعیت «کنش‌گر محدود» خارج شده و ابتکار عمل را در معادلات منطقه‌ای بازپس گیرد؛ در این بازی، یا نقاش خواهیم بود یا نقاشی.
