توسکانیوز/حامد آلیانی – پژوهشگر/این روزها در شهری که مسئولیت و وظیفه زیباسازی سیما و منظر (landscape) آن را بر عهده دارم علاوه بر طراحی و ساخت نمادی از بنای تاریخی منطقه، مشغول آماده سازی و نصب نمادهای مفهومی در ابتدای خیابان‌هایی هستم که بیش از سه دهه از نام گذاری آنها گذشته و هنوز نمادی متناسب برای آنها وجود ندارد. باعث افتخار است که نمادهای متناسب با خیابان های «مبارزان، ایثارگران، جانبازان، معلم، رزمندگان و آزادگان» با پیگیری اینجانب و البته حمایت و همراهی مسؤلین مربوطه نصب گردیده و موجب تحسین شهروندان قرار گرفته است.
بازخورد این اقدام از سوی اقشار مختلف جامعه سبب گردید تا در توجه به روایت «حُبُّ الوّطَن مِنَ الاّیمان» به ناگاه یاد چهار سردار و فرمانده برخاسته از ایل بزرگ آلیان افتادم. ایلی که بر اساس اسناد تاریخی مکتوب و شفاهی، خاستگاه و کانون شکل‌گیری نهضت جنگل بود و برای دفاع از وطن و مبارزه با استعمار، از نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک جنگلی تا دفاع مقدس با تقدیم ده‌ها شهید، جانباز، آزاده و ایثارگر پای آرمان‌های اسلام و انقلاب اسلامی ایستاد.
آری، باید یاد کنیم از فرمانده شهید معین الرعایا حسن خان آلیانی (متولد ۱۲۴۵ خورشیدی – شهادت ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ خورشیدی). ایشان در سال ۱۲۹۳ خورشیدی و قبل از شروع نهضت جنگل به درخواست اهالی آلیان جهت پذیرش سرپرستی این ایل و به توصیه علما جهت یاری رساندن به نهضت پیش روی مبارزه با استعمارگران روس و انگلیس از کربلای معلی به آلیان برگشت.
در نیمه اول ۱۲۹۴ خورشیدی میرزا کوچک به همراه میرحبیب الله خان و گائوک جهت جذب حسن خان آلیانی به نهضت جنگل در خانه ییلاقی او در میلرزان ماسوله حضور می‌یابند و ایشان دعوت آنها جهت حضور در نهضت را می‌پذیرد و از آن تاریخ ضمن همراهی خود و خانواده‌اش به همراه ایل آلیان با میرزا کوچک خان هم پیمان شد. در طول هفت سال و تا آخرین لحظه بقای نهضت جنگل، حمایت مادی و معنوی را از آن نهضت بر عهده گرفت و از خرداد ۱۲۹۸ تا آذر ۱۳۰۰ خورشیدی به عنوان نفر دوم نهضت جنگل تأمین کننده نیرو، لباس، اسلحه و آذوقه برای جنگلی‌ها، خصوصاً پس از تسلیم حاج احمد کسمایی و تسلیم و اعدام دکتر حشمت طالقانی بود.
نجات جان میرزا کوچک خان حداقل در دو مقطع حساس شامل گریز از مهلکه لاهیجان و دعوت دوباره به زیده در اردیبهشت ۱۲۹۸ خورشیدی و همچنین فراری دادن میرزا کوچک خان از رشت به آلیان در تاریخ ۱۸ تیر ۱۲۹۹ خورشیدی (قبل از اینکه بلشویک‌ها بتوانند اقدامی علیه میرزا انجام دهند) احداث جاده از نرگستان تا ماسوله و احداث بخشی از جاده ماسوله تا طارم و برقراری نظم و امنیت در منطقه از اقدامات ایشان بود.
در بیان میرزا کوچک جنگلی از حسن خان آلیانی (معین الرعایا) این گونه یاد شده است: «دوستان را در مواقع سخت باید امتحان نمود من از این مسئله مسرورم که رفقای همراه به هیچ وجه لغزشی در افکار آنها راه نیافته و با کمال قوت قلب مصمم به دفاع و فداکاری هستند…» (به نقل از متن آخرین نامه میرزا کوچک خان به میرآقا عربانی به تاریخ ۵ آبان ۱۳۰۰ خورشیدی).
در ادامه باید یاد کنم از فرمانده شهید نعمت الله خان آلیانی فرزند حاج اکبر (متولد ۱۲۶۵ خورشیدی – شهادت ۱۱ آذر ۱۳۰۰ خورشیدی). ایشان داماد حسن خان آلیانی (معین الرعایا) بود که از ابتدای نهضت و با آغاز همکاری حسن خان آلیانی با میرزا کوچک جنگلی به صورت تمام وقت در اکثر جنگ‌های نهضت جنگل حضوری فعال داشت و خیلی زود به یکی از فرماندهان اصلی آن جریان ضد استعماری و ضد استکباری تبدیل شد. در جنگ علیه بلشویک‌ها، در جنگ بازار جمعه (تولم شهر)، صومعه سرا و منطقه فومنات حضور داشت و در جنگ ماکلوان با نیروهای تحت امرش رشادت های زیادی از خود نشان داد و فاتح آن میدان شد. در جنگ رشت به تاریخ ۲۸ مهر ۱۳۰۰ خورشیدی نیز رویاروی نیروهای قزاق رضاخانی بود و نیز در جریان انتقال اسلحه و مهمات برای نهضت جنگل از خمام به پایگاه زیده آلیان با همکاری گائوک مشارکت فعال داشت. نامبرده در یازدهم آذر ۱۳۰۰ خورشیدی ساعاتی قبل از به شهادت رسیدن میرزا کوچک خان جنگلی به عنوان آخرین مدافع نهضت جنگل و به طور ناجوانمردانه و مظلومانه به شهادت رسید.
در تشریح «استمرار فرهنگ ایثار و شهادت» در ایل بزرگ آلیان، یاد می کنم از فرمانده شهید سعید آلیانی (متولد دوم اسفند ۱۳۳۹ – شهادت ۹ اسفند ۱۳۶۴). این شهید گرانقدر نوه شهید نعمت الله خان آلیانی و از همرزمان حاج جمال محمدی از رزمندگان دفاع مقدس بود که هر دو از ایل بزرگ آلیان هستند. جالب است که روحیه مبارزه و عدالت خواهی در امتداد خط جهاد و شهادت از پدربزرگ به نوه و از نهضت جنگل تا دفاع مقدس تداوم یافته است. شهید سعید آلیانی پس از حضور در عملیات‌های فتح المبین، بیت المقدس، محرم، والفجر مقدماتی و واحد عملیات سپاه گیلان، عضو شورای فرماندهی و فرمانده واحد اطلاعات عملیات سپاه آستارا که سرانجام مسئول واحد عملیات سپاه مریوان شد. او در نهایت با درخواست قرارگاه منطقه ۲ نجف مسئولیت واحد اطلاعات و عملیات تیپ نبی اکرم صلوات الله علیه را بر عهده گرفت و پس از چندین بار مجروحیت سرانجام در نهم اسفند سال ۱۳۶۴ در عملیات والفجر ۹ به درجه رفیع شهادت نائل گشت.
و با آرزوی سلامتی و طول عمر با عزت باید نام ببریم از یکی از سرو قامتان دیگر ایل آلیان، استاد خلبان هوانیروز جناب سرهنگ سید محمد فلاحی ماسوله از فرماندهان شجاع و جان برکف ارتش جمهوری اسلامی ایران که با جسارت و مهارت خاص خود افتخارآفرین جبهه‌های حق علیه باطل بود.
خلبان فلاحی در طول ۸ سال دفاع مقدس با حضور مستمر در مناطق عملیاتی برگ زرینی را در تاریخچه جنگ با نیروهای بعثی از خود به یادگار گذاشت و هم اکنون به عنوان استاد پرواز، الگویی است برای آموزش به خلبانان جوان کشور ما. ایشان بعد از اتمام جنگ تحمیلی و در ادامه خدمت ضمن حفاظت از آسمان ایران و مرزهای شرقی کشور پروازهای بی‌شماری در زمان وقوع بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله برای نجات جان هم‌وطنان عزیزمان انجام دادند که همگی نشان از تعهد و علاقه ایشان به این مرز و بوم اسلامی است و هم اکنون با کوله باری از تجربیات به عنوان استاد خلبان در نشر و انتقال دانسته‌های خود تلاش خستگی ناپذیر دارند.
و چه بسیارند فرهیختگانی دیگر در عرصه فرهنگ، هنر، ورزش، علم و اندیشه و… که به عنوان میراث ماندگار جامعه به شمار می روند و موجب فخر و مباهات هستند. البته «شهید» جایگاه دیگری دارد؛ والاتر و مهتر از تمامی افتخارات که اوج تعالی انسان است.
تداوم سنّت نام گذاری معابر اماکن عمومی به نام شهدا، مشاهیر و بزرگان یا نصب نمادهایی از آنها، اقدامی پسندیده در راستای تقویت هویت منطقه و به دنبال آن هویت ملی است. این اقدام نوعی تجلیل از مقام و جایگاه این افراد بوده و جامعه را نسبت به گذشته پرافتخار آگاه‌تر می‌کند. بر همین مبنا، برای معرفی نقش مردم شریف و شجاع ایل آلیان در تاریخ معاصر و مشارکت و حضور آنان در نهضت جنگل، انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، لزوم اقدامی مشابه احساس می شود.
در پایان پیشنهاد می‌گردد که در چارچوب قانون و حفظ جایگاه تشکیلات نام گذاری معابر، میادین و اماکن عمومی با همت مسئولین منطقه و همکاری اهالی، معابر و اماکن موجود در منطقه آلیان با رعایت اولویت، به نام مقدس شهدا و فرهیختگان نام گذاری و مزین گردد. در همین راستا، شورای فرهنگ عمومی استان گیلان و شهرستان فومن به عنوان مقام تصمیم گیر و تصمیم ساز در فعالیت های فرهنگی، با تدوین مصوبه ای لازم الاجرا و ابلاغ آن به دستگاه های متولی، ضمن نظارت بر موضوع، می توانند در اجرای آن تسریع نمایند.
در وقت مرگ، روی لبش خنده ای شکفت و با خون خود نوشت:
آخر فتاد مرغ سعادت به دام ما
زد روزگار، سکه عزت به نام ما.
