تاملی کوتاه بر تفکرات احمد فردید

اختصاصی توسکانیوز/دکتر ایمان عاطفی کیا/سید احمد فردید نامی آشنا برای کسانی است که به فلسفه دوران معاصر ایران علاقمندند
( هایدگر وطنی ) (تئوریسین خشونت) (اولین فیلسوف مدرن ایران) تنها تعدادی از القابی است که موافقان و مخالفان فردید به او نسبت داده‌اند بسیاری از متفکرین و نویسندگان مشهور ایرانی همنشین احمد فردید بودند صادق هدایت و
جلال آل احمد از مهم‌ترین دوستان و همنشینان او به شمار می روند و هم او بود که اولین بار واژه غرب زدگی را در ادبیات سیاست و فلسفه ایران وارد کرد و آل احمد کتاب غرب زدگی را تحت تاثیر اندیشه‌های فردید نگاشت آل احمد می‌گوید: «من تعبیر غرب زدگی را از افادات شفاهی حضرت احمد فردید گرفتم» و البته غرب زدگی مورد نظر فردید با غرب زدگی جلال آل احمد تفاوت زیادی داشت اساساً فردید غرب زدگی را یک مفهوم جغرافیایی و معادل مدرنیته نمی‌دانست چنانچه گفت «نوشته‌های آل احمد ربطی به ایده‌های من ندارد» اما به راستی احمد فردید چه می‌گفت؟ فردید از طریق هانری کربن فرانسوی با مارتین هایدگر فیلسوف شهیر آلمانی آشنا شد و به روایتی در مدت اقامت هشت ساله خود در اروپا؛ با هایدگر نیز دیدار کرد او تلاش کرد
فلسفه اشراق و تفکرات ابن عربی را با اندیشه‌های هایدگر پیوند بزند در مضامین اندیشه‌های فردید پنج مرحله تاریخی تصور شده است «پریروز» «دیروز» «امروز» «فردا» و «پس فردا».
او به استناد آیه ۲۱۳ سوره بقره پریروز را آغاز تاریخ و وجود و ظهور امت واحده می‌داند
پریروز و شرق از نگاه او یکی است که محل امت واحده است غرب روزگار دیروزین و امروزین ماست که تجلی پوچی و نیستی است و همانطوری که گفته شد فاقد معنای جغرافیایی است که فرجام آن به پس فردا و جامعه بی‌ طبقه می‌رسد. فردید دیروز را دوران غفلت از حق می‌داند که از غلبه فلسفه یونانی آغاز شده و تا رنسانس امتداد می‌یابد خدای فردید خدای پریروز و پس فردا است به گونه‌ای که در بسیاری از جلسات و نشست‌ها و سخنرانی‌های خود بر این موضوع تاکید می‌کند. از دیدگاه فردید عالم؛ تجلی گاه اسماء الهی است و زمان حال نتیجه قهر خداوندگار است. که باید در این بازه زمانی نگاهمان به رحمت خدای یگانه باشد
فردید می‌گوید غرب زدگی می‌تواند مرکب؛ بسیط؛ ایجابی؛ یا سلبی باشد کسی که ناآگاهانه در ورطه غرب زدگی افتاده غرب زده مرکب است و اگر بر غرب زدگی خود وقوف دارد دچار غرب زدگی بسیط است. غرب زده بسیطی که بر آن مصر است غرب زده ایجابی است و چون بخواهد از آن گذر کند غرب زده سلبی است. در جایی دیگر می گوید. چهار قرن پیش از میلاد حضرت مسیح و با حمله اسکندر و استیلای سلوکیان بر ایران ؛به عنوان نماد شرق؛ ؛ غرب زدگی در ایران شروع شد و با ورود فلسفه یونانی تکامل یافت.
او ملاصدرا و ابن سینا را تحت تاثیر فلسفه یونانی و به اصطلاح غرب زده دانسته و دوران مشروطه را اوج غرب زدگی در ایران قلمداد می‌کند. فردید نظر جالب توجهی در مورد مشروطیت دارد و مشروطه را دفع افسد به فاسد می‌داند.
فردید دارای منتقدان و مخالفان جدی بود از جمله مهم‌ترین مخالفان فردید دکتر عبدالکریم سروش است. سروش فردید را تئوریسین خشونت می‌دانست. منتقدان فردید او را آشوبگری مادرزاد که واجد جرقه‌هایی از نبوغ بود می‌دانستند
او نمی‌نوشت و از نوشتن پرهیز داشت به همین دلیل به فیلسوف شفاهی مشهور شد و گاه بد اخلاقی می‌کرد و دوستان و مخالفانش را می‌آزرد.
او همچنین سعی کرد قبل و بعد از انقلاب در سیاست هم حضور داشته باشد قبل از انقلاب قصد داشت فلسفه شاهنشاهی را در مفهوم ایدئولوژیک آن ترسیم کند و حتی متنی را درباره دیالکتیک حزب رستا خیز ارايه کرد او پس از انقلاب هم سعی کرد در تدوین قانون اساسی نقشی داشته باشد حتی در انتخابات سال ۱۳۵۹ با حمایت حزب فداییان اسلام کاندیدا شد اما توفیقی نیافت
فردید پس از آن در دانشگاه به تدریس پرداخت او در این سال‌ها از جدی‌ترین منتقدین عبدالکریم سروش بود دامنه این انتقادات چنان گسترش یافت که منجر به کنار گذاشتن او از تدریس در دانشگاه شد. پس از آن و تا سال ۷۰ او کلاس‌ها و جلسات خود را در منزلش برگزار می‌کرد و بعد از آن و در سه سال آخر عمر؛ خود را در حصاری از انزوا قرار داد. تا اینکه در ۲۵ مرداد ۱۳۷۳ درگذشت
پرداختن به اندیشه‌های احمد فردید و نقد تفکرات او در این مجال کوتاه نمی‌گنجد. احمد فردید با تمام فراز و فرودهایی که در تار و پود تفکراتش وجود دارد در تاریخ اندیشه معاصر تاثیر زیادی داشته است هر چند با او موافق یا مخالف باشیم. مروری کوتاه بر فرهنگ و اندیشه دوران معاصر نشان می‌دهد که تفکرات فردید تا چه اندازه بر نسل‌های اهل قلم و اندیشه این سرزمین موثر بوده است